BMI, czyli wskaźnik masy ciała, jest jednym z podstawowych narzędzi służących do oceny naszego stanu zdrowia. Z pewnością większość z nas miała do czynienia z kalkulatorami BMI dostępnymi w Internecie. Mimo popularności BMI, wskaźnik ten jest coraz częściej krytykowany m.in ze względu na jego niedokładność. Czy wskaźnik BMI jest miarodajny? Co tak naprawdę mówi o naszym zdrowiu?
Co to jest BMI?
BMI oznacza wskaźnik masy ciała. Został opracowany w 1832 roku przez belgijskiego matematyka Lamberta Adolphe’a Jacques’a Queteleta. Opracował on skalę BMI, aby szybko oszacować stopień nadwagi i otyłości w danej populacji. Dzięki temu mógł pomóc zdecydować rządzącym, gdzie przeznaczyć środki zdrowotne i finansowe. Co ciekawe, Quetelet stwierdził, że BMI nie jest użyteczne w badaniu pojedynczych osób, ale raczej daje obraz ogólnego stanu zdrowia populacji. Niemniej wskaźnik ten jest szeroko stosowany do pomiaru stanu zdrowia jednostki.
Skala BMI jest oparta na wzorze matematycznym, który określa, czy dana osoba ma „zdrową” wagę, Należy podzielić swoją wagę w kilogramach przez jej wzrost w metrach do kwadratu:
BMI = waga (kg) / wzrost (m 2 )
Wynik należy zestawić z normą BMI:
Mniej niż 18,5 – niedowaga
18,5–24,9 – normalna waga
25,0–29,9 – nadwaga
30,0–34,9 – otyłość I stopnia
35,0–39,9 – otyłość II stopnia
Większy niż 40 – otyłość III stopnia (otyłość olbrzymia)
Obliczenia te mogą stać się podstawą do sugestii zmiany stylu życia i odżywiania. Trzeba jednak pamiętać, iż BMI nie uwzględnia innych istotnych czynników, które należy wziąć pod uwagę podczas opracowywania planów dietetycznych. Mowa tu chociażby o genetyce, płci, masie mięśniowej itp.
Czy wskaźnik BMI jest miarodajny?
Jak już wcześniej wspominano, BMI jest coraz częściej krytykowanym wskaźnikiem. Dlaczego? Oto kilka jego wad.
BMI nie uwzględnia innych czynników
BMI odpowiada tylko „tak” lub „nie” w odniesieniu do tego, czy dana osoba ma prawidłową wagę. Nie uwzględnia wieku, płci, genetyki, stylu życia, historii medycznej lub innych czynników. Polegając wyłącznie na BMI może przeoczyć inne ważne pomiary zdrowia, takie jak cholesterol, poziom cukru we krwi, tętno, ciśnienie krwi i poziomy stanu zapalnego. W konsekwencji prowadzi to do błędnej oceny stanu zdrowia danej osoby.
Co więcej, ten sam schemat obliczeń stosuje się zarówno dla mężczyzn, jak i dla kobiet. W tym miejscu warto zaznaczyć, iż kobiety mają najczęściej większą tkankę tłuszczową, zaś mężczyźni – większą masę mięśniową.
Ponadto, w wyniku starzenia organizm w naturalny sposób zwiększa tkankę tłuszczową i zmniejsza masę mięśniową. Liczne badania wykazały, że wyższe BMI 23,0–29,9 u osób starszych może chronić je przed przedwczesną śmiercią i licznymi chorobami.
Wreszcie, wykorzystując BMI do określenia stanu zdrowia danej osoby, ignoruje inne aspekty związane z psychiką i warunkami socjologicznymi, takimi jak: dochody, dostęp do niedrogiej i pożywnej żywności, umiejętności żywieniowe i wiedza oraz środowisko życia.
BMI nie rozróżnia wagi mięśni i tłuszczu
Chociaż jeden kilogram mięśnia waży tyle samo, co jeden kilogram tłuszczu, mięśnie są gęstsze i zajmują mniej miejsca. W rezultacie dana osoba może być bardzo szczupła, ale ma dużą masę mięśniową, co powoduje, że ma wyższe BMI. Przykładowo, osoba ważąca 97 kg, która ma 175 cm wzrostu, ma BMI 29,5, co klasyfikuje ją jako „nadwagę”. Jednak dwie osoby o tym samym wzroście i wadze mogą wyglądać zupełnie inaczej. Jedna może być kulturystą o dużej masie mięśniowej, podczas gdy druga może mieć większa tkankę tłuszczową.
Biorąc pod uwagę tylko BMI, łatwo można zdiagnozować u kogoś nadwagę, podczas gdy ten ktoś ma po prosu dużą masę mięśniową.
BMI nie uwzględnia rozmieszczenia tłuszczu
Stan zdrowia jest zależny nie tylko od ilości tłuszczu w organizmie, ale także od jego rozmieszczenia. Osoby z tłuszczem zgromadzonym w okolicy brzucha – znane jako typy sylwetki w kształcie jabłka – mają większe ryzyko chorób przewlekłych niż osoby z tłuszczem zgromadzonym w biodrach, pośladkach i udach – znane jako typy ciała o kształcie groszki. Z ryzykiem chorób wiąże się także większa śmiertelność.
Wskaźnik BMI nie uwzględnia różnych typów sylwetki i różnych miejsc magazynowania tłuszczu. Z tego powodu sugerowanie się tylko tym wynikiem w ocenie stanu zdrowia pacjenta, daje niepełny obraz ryzyka schorzeń.
Zalety BMI
Pomimo licznych zastrzeżeń dotyczących BMI, wskaźnik ten jest pod wieloma względami przydatny. Daje nam ogólne pojęcie o naszym zdrowiu. Liczne badania wykazywały, iż osoby z wysokim BMI były znacznie bardziej narażone na choroby związane z otyłością, niż te, u których wskaźnik ten był w normie. Niewątpliwą zaletą BMI jest również łatwość jego obliczenia. Wskaźnik ten nie wymaga skomplikowanych działań matematycznych ani znajomości parametrów specjalistycznych badań. Wystarczy znać swoją wagę i wzrost. W Internecie można znaleźć również kalkulatory, które szybko obliczą nasze BMI.
Czy zatem wskaźnik BMI jest miarodajny? Nie w każdym przypadku. I warto również pamiętać, iż nie jest on jedynym parametrem, który należy kontrolować. Wskaźnik BMI daje ogólne pojęcie o naszym zdrowiu i masie ciała. Więcej powiedzą nam regularne badania kontrolne.
Skomentuj