fbpx
edukacja

Mit fobii szkolnej – dlaczego dziecko nie chce chodzić do szkoły?

Co naprawdę może kryć się w tym pojęciowym worku terminu "fobia szkolna"?
[vc_row][vc_column][vc_column_text]Psycholożki i psycholodzy wciąż jeszcze spotykają się w gabinetach z prośbą o wyleczenie dziecka z tzw. fobii szkolnej. Taka „diagnoza” pojawia się, gdy dziecko odmawia uczęszczania na lekcje. Określenie odmowy chodzenia do szkoły mianem fobii sugeruje, że jest to specyficzny rodzaj zaburzenia lękowego takiego jak np. arachnofobia (lęk przed pająkami) czy klaustrofobia (lek przed małymi pomieszczeniami) – wywoływanego przez konkretny obiekt, a w tym wypadku szkołę. Należy jednak pamiętać, że w żadnej klasyfikacji psychologicznej nie pojawia się takie zaburzenie jak „fobia szkolna”.

A co naprawdę może kryć się w tym pojęciowym worku?  Bardzo wiele.

 

Dziecko nie chce iść do szkoły, ponieważ:

 

–  zaburzenia lękowe mogą uniemożliwiać wyjście z domu – dziecko cierpiące na lęk separacyjne będzie mieć trudność w opuszczeniu rodzica, natomiast dziecko z lękiem społecznym może obawiać się oceny rówieśników lub występu na akademii. Z kolei dziecko z zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi może obawiać się wykonywania przymusowych czynności publicznie, lub ich wykonywanie może uniemożliwić dotarcie do szkoły na czas (np. kompulsywne mycie rąk zabiera czas potrzebny na punktualne wyjście z domu).

 

– nie radzi sobie z nauką – być może powodem jest przejściowa trudność w opanowaniu materiału, lub wyjątkowo ciężki sprawdzian. Możliwe jednak, że (szczególnie w przypadku młodszych dzieci) mamy do czynienia z obniżoną sprawnością poznawczą – utrudniająca przyswajanie materiału i nadążanie za klasą. W przypadku prawidłowego rozwoju poznawczego możemy mieć z kolei do czynienia ze specyficznymi trudnościami w nauce (np. dysortografia, dysleksja, dysgrafia) – które obniżają możliwości dziecka w konkretnych, specyficznych  obszarach (poprawność ortograficzna, czytanie, pisanie).

 

– doświadcza mobbingu – dziecko może doświadczać w szkole przemocy, może być obiektem wyzwisk, szykan, niewybrednych żarów, a nawet przemocy fizycznej lub seksualnej. Nic dziwnego, że unika środowiska, w którym nie czuje się bezpiecznie.

 

– w domu rodzinnym stosowana jest przemoc – dziecko może wstydzić się rozebrać na w-fie lub po raz kolejny pokazać zniszczone przybory szkolne, lub ujawnić brak drugiego śniadania. Może też chcieć zostać w domu, by w razie potrzeby móc bronić jednego z rodziców przed atakiem drugiego. W szkole nie wiedząc, co dzieje się w domu – odczuwa lęk i napięcie, kiedy zostaje w domu może z kolei interweniować i chronić.

 

– dziecko cierpi na depresję – nie jest w stanie wstać z łóżka rano, a co dopiero ubrać się i stawić czoła wymaganiom szkolnym. Jakakolwiek czynność sprawia mu/jej kłopot, nie widzi sensu nauki, ma niskie poczucie wartości, wszystko jawi się mu/jej w czarnych barwach. Koncentracja, pamięć i zdolności poznawcze obniżają się drastycznie i pomimo włożonego wysiłku efekty nauki są coraz gorsze.

 

– zaburzenia zachowania lub opozycjno-buntownicze mogą skutkować łamaniem zasad i wagarami, podobnie zresztą jak często współtowarzyszące im uzależnienia, dziecko nie stosuje się do zasad i notorycznie kwestionuje panujący w szkole rygor. Stąd odmowa chodzenia do szkoły.

 

– cierpi na zespół hiperkientyczny – (ADHD) – dla tego dziecka również wysiedzenie w ławce będzie trudnym doświadczeniem, ono potrzebuje ruchu, stymulacji, zmienności, a jednocześnie spokojnego, pozbawionego nadmiaru bodźców otoczenia, by móc się skoncentrować – o co w szkole bardzo trudno.

 

– jest wyjątkowo zdolne – i zwyczajnie nudzi się na lekcjach, materiał jest dla niej/niego zbyt mało stymulujący i wysiedzenie kilka godzin w szkolnej ławie to istna gehenna.

 

Przykłady można by mnożyć dalej. Bynajmniej, to nie koniec listy. Powodów, dla których dziecko odmawia chodzenia do szkoły, może być znacznie więcej. Jak będąc rodzicem rozpoznać co jest tego przyczyną? Wymienione wyżej objawy zwykle nie dotyczą samej szkoły – niektóre trudności psychologiczne (depresja, lęk) widoczne są także w sytuacjach pozaszkolnych, czynniki sytuacyjne takie jak przemoc, rozwód rodziców – należy dostrzec i powiązać je z zachowaniem dziecka; o trudności z nauką czy mobbing w szkole – warto z kolei dopytywać nauczycieli dziecka.

 

Jeśli jednak nadal nie wiemy co może być przyczyną niechęci dziecka do szkoły – warto skonsultować się z psychologiem. Nie zawsze dziecko potrzebuje długotrwałej terapii, ale wskazówki uzyskane podczas rozmowy mogą zapobiec eskalacji trudności, wesprzeć dziecko i wspomóc lepsze zrozumienie i budowanie więzi w rodzinie.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_empty_space][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_facebook type=”button_count”][/vc_column][/vc_row]

Ewa Kruchowska

psycholożka dzieci i młodzieży, psychoterapeutka w trakcie czteroletniego szkolenia w nurcie CBT, trenerka kompetencji miękkich w tym Kreatywności i Kreatywnego Rozwiązywania Problemów, certyfikowana trenerka WenDo - samoobrony i asertywności dla kobiet i dziewczynek, wykładowczyni. Właścicielka i psycholożka Gabinetu Pomocy Psychologicznej i Rozwoju Osobistego „Do siebie” w Nowym Targu www.ewakruchowska.pl. Członkini Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przemocy. Pracuje w Punkcie Informacji i Wsparcia dla Osób Uwikłanych w Przemoc w Nowym Targu, w Gminnym Punkcie Konsultacyjnym ds. Profilaktyki, Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Narkomanii oraz jako wykładowczyni w Państwowej Podhalańskiej Wyższej Szkole Zawodowej. Współautorka czterech monografii naukowych. Specjalistka Zdrowego Zdrowia

Skomentuj

Zostaw komentarz