27 lutego przypada Dzień Wiedzy o Anosmii. Chorobę tę można zdefiniować jako stałą lub tymczasową utratę węchu. Jakie są przyczyny anosmii? Czy istnieją możliwości leczenia?
Przyczyny
Dziedziczenie
Anosmia może być dziedziczna. Chorzy cierpią wówczas na nią od urodzenia. Pracownicy służby zdrowia określają brak węchu niezwiązany z żadnym innym stanem jako izolowane wrodzone anosmia (ICA).
Naukowcy zidentyfikowali tylko dwa geny związane z ICA. Muszą oni przeprowadzić dalsze badania, aby dowiedzieć się więcej o genetycznych podstawach tego schorzenia.
Starzenie się
Wraz z wiekiem zmysł węchu ulega pogorszeniu. Istnieje również ryzyko utraty zdolności rozróżniania różnych zapachów.
Eksperci sugerują, że możliwe przyczyny utraty węchu przez niektóre starsze osoby to:
- zmniejszone włókna nerwowe i receptory w opuszce węchowej, części mózgu odpowiedzialnej za przetwarzanie zapachu,
- utrata komórek czuciowych w nosie,
- pogorszenie funkcji przetwarzania poznawczego ośrodkowego układu nerwowego.
Przewlekłe choroby zatok i nosa
Osoby z przewlekłymi chorobami zatok przynosowych mogą mieć jedną z dwóch kategorii chorób: przewodzeniową lub neurosensoryczną.
Przewodzeniowa choroba zatok przynosowych dotyczy stanów wpływających na przepływ powietrza, takich jak:
- polipy nosa,
- guzy zatok przynosowych,
- alergiczny nieżyt nosa lub katar sienny,
- odchylenie przegrody.
Osoby z neurosensoryczną chorobą zatok przynosowych mogą mieć uszkodzenie lub dysfunkcję wzdłuż ścieżki nerwowej między nosem a mózgiem. Ścieżkę tę uszkadzać mogą choroby wirusowe górnych dróg oddechowych i wdychanie toksyn.
Infekcja górnych dróg oddechowych może przyczyniać się do 43% neurosensorycznej utraty węchu. Guzy mogą również powodować anosmię neurosensoryczną.
Toksyny, które przyczyniają się do braku węchu, obejmują:
- tytoń,
- narkotyki,
- toksyczne opary.
Choroby neurodegeneracyjne
Niektóre choroby neurodegeneracyjne mogą powodować brak węchu lub pewien stopień utraty węchu. Należą do nich:
- choroba Parkinsona,
- choroba Alzheimera,
- choroba Huntingtona,
- stwardnienie zanikowe boczne.
Idiopatyczna anosmia
Czasami lekarze nie są pewni, dlaczego dana osoba ma anosmię. Wówczas mówimy o idiopatycznej anosmii.
Leczenie
Decydującym czynnikiem przy wyborze sposobu leczenia anosmii jest jej przyczyna.
Osoby z zaburzeniami genetycznymi mogą przyjrzeć się takim opcjom leczenia jak: terapie komórkowe i genetyczne.
Jeśli po infekcji u pacjenta wystąpił brak węchu, lekarze mogą zasugerować suplementację glukonianem cynku lub trening węchu.
Osoby z pourazowymi zaburzeniami węchu wynikającymi z urazu głowy mogą również skorzystać z treningu węchu.
Trening węchu polega na intensywnym wąchaniu czterech różnych zapachów dwa razy dziennie przez kilka sekund przez co najmniej 4 miesiące. Terapia okazuje się bardziej skuteczna, gdy chorzy wąchają różne zapachy podczas rotacji przez dłuższy okres treningu.
Chirurgia lub leki kortykosteroidowe są właściwie jedynymi dostępnymi opcjami dla osób z brakiem węchu wynikającym z chorób zatok i nosa. Lekarze mogą zalecać leki kortykosteroidowe w celu opanowania braku węchu, przyjmowane do nosa lub doustnie.
Naukowcy wykazali jedynie, że miejscowe steroidy donosowe są skuteczne w alergicznym zapaleniu błony śluzowej nosa, zwłaszcza gdy osoba przyjmuje je z donosowymi lekami przeciwhistaminowymi. Doustne kortykosteroidy mogą być skuteczne w przypadku braku węchu, chociaż dawka i czas trwania są nadal kontrowersyjne.
Lekarze miewają trudności z przewidywaniem, czy metody chirurgiczne okażą się pomocne w przypadku anosmii. Jednak endoskopowa operacja zatok może poprawić brak węchu u niektórych osób.
Niektóre przypadki anosmii mogą również ustąpić samoistnie bez leczenia. Dzieje się tak u około 32–66% pacjentów z infekcją górnych dróg oddechowych .
Zdarza się, że osoby cierpiące na anosmię mają trudności ze znalezieniem i otrzymaniem odpowiedniej opieki w ich stanie. Częściowo problem polega na tym, że chorzy mają trudności z wykryciem, identyfikacją i rozróżnieniem tego stanu.
Skomentuj