Cierpisz na nadwrażliwość na salicylany? Jak sobie tym radzić? Jak powinna wyglądać dieta niskosalicylanowa? Czego unikać? Co może szkodzić? Sprawdź, co radzi w tek kwestii dietetyk!
Kwas acetylosalicylowy znany był od starożytności i od dawna stosowany jest jako lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy. Najpierw w postaci kory wierzby, będącej źródłem salicylanów, obecnie w postaci popularnych leków – jako aspiryna, polopiryna. Niektóre osoby po zażyciu leku zawierającego kwas acetylosalicylowy reagują obrzękiem, dusznościami. Na początku XX wieku powstał nawet termin triady aspirynowej – zakładającej połączenie trzech dolegliwości: polipów w nosie z astmą i nadwrażliwością na aspirynę. Niektóre osoby, szczególnie wrażliwe, reagują także na mniejsze ilości salicylanów (mimo że minimalnie różniące się budową od kwasu acetylosalicylowego obecnego w lekach) zawarte w żywności. Pojawia się u nich konieczność ograniczenia naturalnych źródeł salicylanów i zastosowanie diety niskosalicylanowej, nazywanej także aspirynową. W naturze salicylany występują w warzywach, owocach, orzechach oraz w szczególności w ziołach i przyprawach. Tabele w publikacjach naukowych, którymi dysponujemy, podają bardziej orientacyjną niż dokładną ilość salicylanów, ponieważ będzie się ona różnić w zależności od stopnia dojrzałości, przechowywania oraz sposobu produkcji żywności. Zawartość salicylanów jest wyższa w świeżych produktach, maleje po ugotowaniu, ale znacznie się zwiększa po suszeniu roślin. W związku z tym, że salicylany występują głównie w roślinach, większym spożyciem salicylanów cechuje się dieta wegetariańska w porównaniu z tradycyjną.
Dieta niskosalicylanowa – na czym polega?
Temat nadwrażliwości na salicylany – mimo że znany jest od dwustu lat – nadal nie doczekał się prostych testów diagnostycznych. Większość przypadków diagnozowana jest na podstawie próby prowokacji aspiryną i/lub wywiadu medycznego wiążącego objawy pacjenta z jej spożyciem. Jeśli podejrzewasz u siebie nadwrażliwość na salicylany, to przed rozpoczęciem diety na własną rękę poradź się specjalisty, czy ma to sens. W niektórych przypadkach zaleca się także po stosowaniu diety eliminacyjnej przez okres około sześciu tygodni powrót do produktów wysoko salicylanowych, aby ostatecznie potwierdzić, że to one były powodem problemów.
Dieta aspirynowa, oprócz eliminacji produktów z wysoką zawartością salicylanów, zakłada wykluczenie syntetycznych środków smakowych, zapachowych, konserwantów oraz barwników i produktów je zawierających. Wykluczenie żywności wysoko przetworzonej nie będzie się wiązało ze stratą wartościowych składników, inaczej jest jednak w przypadku produktów zawierających naturalnie występujące salicylany. Są one źródłem wielu witamin, składników mineralnych, przeciwutleniaczy oraz innych związków o charakterze prozdrowotnym. Nie wolno także zapominać, że salicylany są obecne w kosmetykach i innych produktach używanych na co dzień. Poza zastosowaniem diety konieczne jest także czytanie informacji na opakowaniach wszystkich produktów, także tych, z którymi ma się kontakt zewnętrznie, bez ich spożywania.
W przypadku nadwrażliwości na salicylany unikaj następujących leków i produktów spożywczych:
- niesteroidowe leki zapalne (NLPZ), które działają̨ przeciwbólowo, przeciwzapalnie i przeciwgorączkowo, np. polopiryna i aspiryna (kwas
acetylosalicylowy), - zioła i przyprawy: mięta, tymianek, estragon, rozmaryn, koper, szałwia, oregano, majeranek, bazylia, nasiona selera, ziele angielskie, anyż, czarny pieprz, kardamon, pieprz cayenne, sproszkowany seler, cynamon, goździki, kmin rzymski, curry, koperek, kozieradka, garam masala, imbir, lukrecja, przyprawa mace, papryka, kurkuma, musztarda, ocet winny i cydrowy, liść laurowy, kminek, gałka muszkatołowa, biały pieprz, esencja waniliowa,
- owoce: awokado, melon, wiśnie, grejpfruty, mandarynki, morwa, arbuzy, jabłka, jeżyny, wiśnie, rodzynki, winogrona, porzeczki, nektarynki,
pomarańcze, brzoskwinie, morele, śliwki, maliny, truskawki, żurawina, daktyle, ananas, jeżyny, jagody – zawartość znacznie rośnie w suszonym
produkcie, - warzywa: korniszony, brokuły, cykoria, papryka chili, ogórki, pomidory, rzodkiew, słodka kukurydza, szpinak, oliwki (zwłaszcza zielone), rukiew wodna, bób, bakłażany ze skórką, bataty,
- bakalie: migdały, orzeszki ziemne, orzechy brazylijskie, orzechy makadamia, pistacjowe, orzechy piniowe,
- alkohole (wszystkie poza wódką i dżinem),
- napoje: kawa, herbata, coca-cola, herbata z mięty, kawa zbożowa z cykorii,
- tłuszcze: olej kokosowy, oliwa z oliwek, olej migdałowy, kukurydziany, sezamowy, arachidowy, z orzechów włoskich,
- inne: miód, lukrecja, cukierki miętowe, produkty drożdżowe, sosy pomidorowe oraz ogólnie żywność wysoce przetworzona.
Tekst pochodzi z książki Katarzyny Turek Nie daj się alergii. Dieta w alergiach i nietolerancjach pokarmowych
Skomentuj