Stwardnienie rozsiane jest stanem autoimmunologicznym, który zakłóca przepływ informacji w ośrodkowym układzie nerwowym. Powoduje szereg objawów, co ciekawe innych u kobiet i u mężczyzn.
Naukowcy nie wiedzą, co powoduje stwardnienie rozsiane (SM). Gdy choroba się rozwija powoduje, że układ odpornościowy niszczy rodzaj tkanki zwanej mieliną, która izoluje włókna nerwowe. Bez wystarczającej ilości mieliny nerwom trudno jest prawidłowo transmitować i odbierać sygnały.
MS losowo wpływa na nerwy w mózgu, rdzeniu kręgowym i oczach, co oznacza, że może powodować wiele nieprzewidywalnych objawów fizycznych, psychicznych i emocjonalnych, które różnią się w zależności od osoby.
W tym artykule omówimy niektóre z najczęstszych objawów SM i wyjaśnimy, dlaczego kobiety mogą odczuwać objawy nieco inaczej. Opiszemy również diagnozę i leczenie.
SM u kobiet
Według National Multiple Sclerosis Society (NMSS) co najmniej dwa lub trzy razy więcej kobiet niż mężczyzn otrzymuje diagnozę SM.
Ogólnie, SM wydaje się mieć podobny wpływ na mężczyzn i kobiety. Jednakże lekarz nie jest w stanie przewidzieć, jakie objawy wystąpią u danej osoby ze stwardnieniem rozsianym. Dotyczy to również nasilenia objawów lub postępu choroby.
Powodem tego jest fakt, że choroba atakuje mielinę w sposób losowy, a nerwy, na które ona wpływa, mogą się różnić w zależności od osoby.
Chociaż mężczyźni i kobiety z SM często doświadczają podobnych objawów, pewne czynniki kobiece, takie jak miesiączka, ciąża i menopauza, mogą wpływać na objawy SM u kobiet.
Objawy SM u kobiet
Objawy SM u kobiet są podobne do tych u mężczyzn, ale mogą obejmować dodatkowe problemy spowodowane zmianami hormonalnymi.
Stwardnienie rozsiane może również wpływać na zdrowie seksualne kobiet i inaczej funkcjonować pęcherz.
Objawy SM u kobiet obejmują:
1. Problemy ze wzrokiem
Dla wielu osób problem ze wzrokiem jest pierwszym zauważalnym objawem SM.
SM może powodować różne problemy ze wzrokiem, takie jak:
- rozmazany obraz
- słabe widzenie kolorów lub kontrast widzenia
- bolesny ruch oczu
- ślepota w jednym oku
- ciemna plama w polu widzenia
Ludzie ze stwardnieniem rozsianym mają problemy ze wzrokiem albo z powodu zapalenia nerwów wzrokowych, albo z powodu uszkodzenia nerwów w szlakach kontrolujących koordynację wzrokową i ruch oczu.
Podczas gdy problemy ze wzrokiem z powodu SM mogą być przerażające, większość z nich ustępuje bez leczenia lub jest wysoce uleczalna.
2. Odrętwienie
Drętwienie twarzy, ciała, ramion lub nóg jest kolejnym częstym objawem SM i często jednym z najwcześniejszych objawów choroby.
Odrętwienie może wahać się od łagodnego i ledwo zauważalnego do ciężkiego na tyle, że zakłóca codzienne czynności, takie jak trzymanie przedmiotów i chodzenie.
Większość okresów drętwienia od MS ustępuje bez leków i nie staje się trwale unieruchamiająca.
3. Zmęczenie
Około 80 procent osób ze stwardnieniem rozsianym doświadcza zmęczenia lub wyczerpania bez wyraźnej przyczyny.
Czasami przyczyna zmęczenia dotyczy innego objawu SM. Na przykład osoby z dysfunkcją pęcherza mogą źle spać, ponieważ muszą budzić się przez całą noc, aby pójść do łazienki.
Ludzie ze stwardnieniem rozsianym, którzy mają nocne skurcze mięśni, mogą nie spać dobrze, w efekcie czego są zmęczeni w ciągu dnia. SM może również zwiększać ryzyko depresji, co też może powodować zmęczenie.
Innym rodzajem zmęczenia, które wydaje się być unikalne dla SM, jest ospałość. Zmęczenie osoby może budzić niepokój jeśli:
- występuje codziennie
- pogarsza się wraz z upływem dnia
- zdarza się rano, nawet po dobrym śnie
- pogarsza się z ciepłem lub wilgocią
- zakłóca codzienną aktywność
- nie ma związku z upośledzeniami fizycznymi lub depresją
4. Problemy z pęcherzem
Problemy z pęcherzem dotykają co najmniej 80 procent osób z SM. Problemy te występują, gdy blizny na nerwach zaburzają sygnalizację nerwową, która jest niezbędna do funkcjonowania zwieraczy i pęcherza moczowego.
Stwardnienie rozsiane może utrudnić pęcherzowi utrzymanie moczu i może zmniejszyć ilość, którą jest w stanie przechowywać, powodując objawy takie jak:
- częstsze lub pilne oddawanie moczu
- wahanie przy rozpoczęciu oddawania moczu
- częste oddawanie moczu w nocy
- trudność opróżnieniem pęcherza
- niezdolność do utrzymania moczu
5. Problemy z jelitami
Wiele osób cierpiących na SM ma problemy z jelitami, takie jak:
- zaparcie
- biegunka
- utrata kontroli na jelitami
Problemy z jelitami mogą pogorszyć inne objawy SM, zwłaszcza problemy z pęcherzem, sztywność mięśni i mimowolne ich skurcze.
Naukowcy uważają, że ludzie ze stwardnieniem rozsianym mają problemy z kontrolowaniem jelit ze względu na uszkodzenia neurologiczne, które powodują ten stan. Niektórzy ze stwardnieniem rozsianym mogą również mieć problemy z kontrolowaniem swoich jelit i cierpieć na zaparcia.
6. Ból
Niektóre badania sugerują, że 55 procent osób z SM doświadcza klinicznie istotnego bólu, podczas gdy 48 procent żyje z przewlekłym bólem. Kobiety ze stwardnieniem rozsianym mogą częściej niż mężczyźni odczuwać ból jako objaw tego stanu.
Ostry ból MS wydaje się być spowodowany problemami z nerwami, które pomagają przekazywać odczucia w ośrodkowym układzie nerwowym.
Niektóre z ostrych objawów bólu związanego ze stwardnieniem rozsianym obejmują:
- Neuralgia nerwu trójdzielnego, kłujący ból twarzy, który ludzie mogą mylić z bólem zębów.
- Znak Lhermitte’a, krótkie wrażenie przypominające wstrząs elektryczny, który porusza się z tyłu głowy w dół szyi i kręgosłupa, zwykle po pochyleniu się do przodu.
- Stwardnienie rozsiane ściska i kłuje boleśnie lub piecze wokół tułowia, w nogach, stopach lub ramionach.
Niektóre z objawów, które mogą zgłaszać osoby z przewlekłym bólem SM, obejmują:
- kłucie
- palenie
- mrowienie
- ucisk
Wiele osób ze stwardnieniem rozsianym również doświadcza przewlekłego bólu jako drugorzędnego efektu tego stanu. Na przykład może to być spowodowane:
- kompensowanie zmian chodu
- sztywność mięśni, skurcze
- nieprawidłowe korzystanie z urządzeń ułatwiających poruszanie się
- zmiany mięśni spowodowane utratą mobilności
7. Zmiany poznawcze
Ponad 50 procent osób ze stwardnieniem rozsianym doświadcza zmian w funkcjach poznawczych, co oznacza, że czasami mogą mieć problemy w czynnościach takich jak:
- przetwarzanie nowych informacji
- uczenie się i zapamiętywanie nowych informacji
- organizowanie informacji i rozwiązywanie problemów
- skupienie i utrzymanie uwagi
- właściwie postrzeganie otoczenie wokół nich
- zrozumienie i używanie języka
- dokonywanie obliczeń
Objawy poznawcze SM są zwykle łagodne do umiarkowanych i wpływają tylko na kilka aspektów tych funkcji.
W rzadkich przypadkach osoby ze stwardnieniem rozsianym mogą doświadczać stałego zaburzających funkcji poznawczych.
8. Depresja
Depresja kliniczna jest jednym z najczęstszych objawów SM. Depresja występuje częściej u osób z SM niż u osób z innymi przewlekłymi chorobami.
Podczas gdy prawie wszyscy doświadczają okresów smutku lub spadku nastroju, depresja kliniczna odnosi się do objawów depresyjnych, które utrzymują się przez co najmniej 2 tygodnie.
Niektóre z objawów depresji klinicznej obejmują:
- utrata zainteresowania codziennymi czynnościami
- wzrost apetytu lub utrata apetytu
- smutek
- drażliwość
- bezsenność lub nadmierny sen
- zmęczenie
- poczucie winy i bezwartościowości
- trudności w myśleniu lub koncentracji
- zmiany behawioralne
- myśli o śmierci lub samobójstwie
Depresja kliniczna może również pogorszyć inne objawy SM, w tym:
- zmęczenie
- ból
- zmiany poznawcze
9. Osłabienie mięśni
Wiele osób ze stwardnieniem rozsianym doświadcza osłabienia mięśni. Ten objaw jest spowodowany uszkodzeniem włókien nerwowych, które pomagają kontrolować mięśnie.
Ludzie ze stwardnieniem rozsianym mogą również odczuwać osłabienie mięśni, ponieważ brak ich użycia spowodował, że z czasem uległy odwarstwieniu.
Osłabienie mięśni związane z SM może mieć wpływ na każdą część ciała. Chodzenie i pozostawanie w ruchu może być szczególnie trudne dla osób ze stwardnieniem rozsianym, gdy osłabienie mięśni wpływa na ich nogi, kostki i stopy.
10. Sztywność mięśni i skurcze
Stwardnienie rozsiane może powodować spastyczność, która jest sztywnością mięśni i mimowolnymi skurczami w kończynach, szczególnie nogach.
Niektóre z objawów spastyczności obejmują:
- sztywność w stawach lub wokół nich
- bolesne, niekontrolowane skurcze rąk i nóg
- ból dolnej części pleców
- biodra i kolana, wyginają się i stają się trudne do wyprostowania
biodra i kolana sztywnieją lub krzyżyją się
11. Zawroty głowy i zamroczenie
Niektórzy ludzie ze stwardnieniem rozsianym odczuwają zawroty głowy i uczucie bycia zamroczonym lub słabnięcia.
Stwardnienie rozsiane może powodować zawroty głowy, uszkadzając szlaki, które koordynują dane przestrzenne, wizualne i sensoryczne, które mózg potrzebuje, aby utrzymać równowagę organizmu.
Objawy zawrotów głowy obejmują:
- problemy z równowagą
- chorobę lokomocyjną
- nudności i wymioty
- bycie oszołomionym
- uczucie wirowania
12. Problemy seksualne
Ludzie ze stwardnieniem rozsianym często doświadczają problemów seksualnych i mogą mieć trudności z podnieceniem lub orgazmem.
Stwardnienie rozsiane może zmniejszyć naturalne nawilżenie pochwy, potencjalnie czyniąc stosunek płciowy bolesnym dla kobiet.
Choroba może również powodować problemy seksualne, uszkadzając nerwy w ścieżkach reakcji seksualnych łączących mózg i narządy płciowe.
Ludzie ze stwardnieniem rozsianym mogą również doświadczać problemów z seksem w wyniku innych objawów SM, takich jak:
- skurcze mięśni i sztywność
- zmiany nastroju lub wahanie poczucia własnej wartości
- zmęczenie
13. Zmiany emocjonalne
SM może powodować wiele objawów emocjonalnych i zmian, w tym:
- wahania nastroju
- okresy niekontrolowanego śmiechu lub płaczu
- drażliwość
- smutek
- zmartwienie, strach i niepokój
- cierpienie, gniew lub frustracja
Stan jest nieprzewidywalny, często ma zmienne objawy, co może być dla kogoś niepokojące i dodatkowo nasilać objawy.
Stwardnienie rozsiane może również powodować zmiany emocjonalne poprzez uszkodzenie włókien nerwowych w mózgu. Niektóre leki przyjmowane przez ludzi w celu opanowania SM mogą również powodować zmiany nastroju.
Na przykład kortykosteroidy mogą mieć wiele emocjonalnych skutków ubocznych, w tym:
- niepokój
- drażliwość
- podniecenie
- płaczliwość
- strach
14. Trudności z chodzeniem
Ludzie ze stwardnieniem rozsianym mogą rozwinąć problemy z chodem, z powodu kilku czynników. Objawy SM, które wpływają na sposób chodzenia osoby, obejmują:
- sztywność mięśni i skurcze
- drętwienie lub inne problemy sensoryczne w biodrach, nogach, kostkach lub stopach
- zmęczenie
- słabe mięśnie
- utrata równowagi
15. Efekty hormonalne
Istnieją dowody sugerujące, że stwardnienie rozsiane może wpływać na kobiety inaczej niż na mężczyzn ze względu na zmiany hormonalne, w tym te, które występują podczas:
Miesiączki
Konieczne są dalsze badania, aby wyciągnąć jednoznaczne wnioski, ale NMSS stwierdzają, że niektóre badania wykazały, że kobiety ze stwardnieniem rozsianym mają gorsze objawy w ciągu tygodnia od rozpoczęcia okresu.
Badania, w których zastosowano rezonans, wykazały również, że aktywność choroby SM może się zmieniać w zależności od różnych poziomów hormonów podczas miesiączki.
Ciąża
Ciąża może zmniejszyć ryzyko nawrotów objawów SM, zwłaszcza w drugim i trzecim trymestrze.
Naukowcy uważają, że ciąża działa ochronnie przeciwko SM, podnosząc poziom związków, które pomagają zmniejszyć stan zapalny i skutki choroby.
Kobiety w ciąży mają również naturalnie wyższy poziom kortykosteroidów.
Chociaż ciąża może czasowo zmniejszyć niektóre objawy SM, zaostrzenia się ono zwykle powracają w ciągu pierwszych 3 do 6 miesięcy po porodzie. Jednak na dłuższą metę nie ma udowodnionego związku między ciążą a większym ryzykiem niepełnosprawności.
Podczas gdy ciąża może tymczasowo zmniejszyć ryzyko zaostrzeń, to powoduje również duży stres fizyczny dla organizmu, co może pogorszyć niektóre objawy SM w przyszłości.
Ponadto niektóre leki stosowane przez ludzi na SM nie są bezpieczne w czasie ciąży, co może nasilać objawy.
Kobieta z SM, która jest w ciąży lub planuje zajść w ciążę, powinien omówić z lekarzem swoje leczenie.
Niektóre objawy SM, które często się nasilają, obejmują:
- zmęczenie
- problemy z chodem
- problemy z pęcherzem i jelitami
Klimakterium
Objawy SM mogą się nasilić po menopauzie, być może dlatego, że obniżający się poziom estrogenów korzystnie wpływa na postęp choroby.
Trudno jednak stwierdzić, czy objawy stwardnienia rozsianego nasilają się z powodu menopauzy, czy po prostu jako naturalny skutek starzenia się lub postępu choroby.
Konieczne jest znacznie więcej badań, aby zrozumieć związek między menopauzą a objawami SM.
Rzadsze objawy
Chociaż powyższe symptomy są najpowszechniejsze, SM dotyka każdego inaczej. Mniej powszechne objawy SM obejmują:
- problemy z mową
- ataki drgawkowe
- utrata słuchu
- problemy z połykaniem
- drżenie
- problemy z oddychaniem
- swędzenie
- bóle głowy
Podsumowanie
SM jest chorobą autoimmunologiczną, która losowo wpływa na części ośrodkowego układu nerwowego, powodując nieprzewidywalne objawy fizyczne, poznawcze i emocjonalne.
Chociaż stwardnienie rozsiane zwykle dotyka więcej kobiet niż mężczyzn, zwykle powoduje podobne objawy. Kobiety mogą jednak odczuwać różnice w objawach spowodowane zmianami hormonalnymi, takimi jak te, które mają miejsce podczas miesiączki lub menopauzy.
Problemy ze wzrokiem i przypadkowo zlokalizowane drętwienie są często pierwszymi objawami choroby. Depresja, problemy z pęcherzem, zmiany poznawcze i ból należą również do najczęstszych objawów SM.
Nie ma lekarstwa na SM, ale różne leki i terapie uzupełniające mogą zazwyczaj pomóc w opanowaniu objawów lub nawet spowolnić postęp choroby.
Każdy, kto doświadcza objawów, powinien udać się do lekarza w celu postawienia właściwej diagnozy.
Skomentuj