Choroba refluksowa przełyku dotyka wielu osób. Co więcej, jest to najczęściej występująca choroba przełyku na świecie. Dowiedz się jakie są jej objawy i możliwości leczenia!
Choroba refluksowa przełyku – co to?
Przełyk transportuje jedzenie z ust do żołądka. Rozpoczyna się zwieraczem górnym przełyku, a kończy dolnym, stanowiącym granicę z żołądkiem. Prawidłowo funkcjonujący dolny zwieracz przełyku pozostaje silnie zaciśnięty i otwiera się jedynie po to, aby przepuścić pokarm do żołądka. Gdy jego napięcie jest zbyt słabe, kwaśna treść żołądkowa cofa się do przełyku i drażni jego delikatną śluzówkę. Nazywane jest to refluksem żołądkowo-przełykowym, a potocznie refluksem. Ten jego rodzaj, zwany także fizjologicznym, może występować u osób zdrowych po spożyciu zbyt dużej ilości pokarmu lub tłustych posiłków albo wypiciu wina.
Refluks żołądkowo-przełykowy jest najczęściej występującą na świecie chorobą przewodu pokarmowego i najczęściej diagnozowaną w gastroenterologii. W krajach rozwiniętych na refluks cierpi od 20 do 40% dorosłych. Jest to choroba, której objawy są bolesne i uciążliwe na tyle, że obniżają jakość życia chorego i stanowią dla niego obciążenie fizyczne i psychiczne. Choć choroba jest łatwa do zdiagnozowania, a wiedza na temat jej objawów wciąż popularyzowana, to nadal co dziesiąty pacjent trafia do lekarza specjalisty już w fazie rozwiniętych powikłań.
Objawy
Gdy refluks żołądkowo-przełykowy występuje często i towarzyszą mu inne objawy niż tylko kwaśne odbijanie, mówimy wtedy o chorobie refluksowej przełyku. Jest to przewlekła choroba górnego odcinka przewodu pokarmowego. Jej najczęstszymi objawami są:
- zgaga,
- piekący ból zamostkowy,
- puste odbijanie.
Rzadziej obserwuje się:
- dysfagię (trudności w przełykaniu pokarmu),
- zwracanie resztek pokarmów,
- nudności,
- wymioty,
- bóle i pieczenie w nadbrzuszu.
Niektórzy chorzy obserwują także zapalenie gardła i krtani, chrypkę i/lub zmianę barwy głosu, świszczący oddech, przewlekły kaszel czy uszkodzenie szkliwa zębowego.
Objawy często się nasilają po obfitych posiłkach lub po przyjęciu pozycji leżącej po posiłku – pozycja ta ułatwia zarzucanie treści pokarmowej do przełyku.
Patofizjologiczną przyczyną choroby refluksowej jest niewydolność przegrody dolnego zwieracza przełyku. Jednak wtórną przyczynę mogą stanowić inne czynniki. U kobiet przyczyną choroby refluksowej przełyku może być ciąża. Dzieje się tak na skutek ucisku powiększającej się macicy na narządy jamy brzusznej, w tym na żołądek. W wyniku zwiększonego ciśnienia w żołądku zmniejsza się napięcie zwieracza dolnego przełyku. Przyczyną choroby refluksowej u pacjentów po operacji żołądka jest utrudnione opróżnianie żołądka z treści pokarmowej i jego przepełnienie pokarmem. Również osoby otyłe częściej doświadczają choroby refluksowej – w wyniku nacisku nadmiernej tkanki tłuszczowej na żołądek i inne organy wewnętrzne. Istotny wpływ na pojawienie się choroby refluksowej mają styl życia (palenie tytoniu, spożywanie alkoholu), sposób odżywiania, ale też czynniki psychologiczne, jak np. stres.
(…)
Leczenie
Aby leczenie przyniosło skutek, konieczne jest kompleksowe podejście do pacjenta. Równie ważne jest tutaj leczenie farmakologiczne, jak zmiana stylu życia i nawyków żywieniowych.
Ponieważ nadwaga i otyłość sprzyjają występowaniu objawów refluksu, osobom z nadmierną masą ciała zaleca się schudnięcie. Nadmierna tkanka tłuszczowa w obrębie brzucha zwiększa ciśnienie śródbrzuszne i negatywnie wpływa na perystaltykę przełyku, co może wywoływać lub nasilać objawy chorobowe.
Z diety należy wyeliminować produkty, które nasilają ból i dolegliwości. Zaleca się dietę jest lekkostrawną z ograniczeniem produktów nasilających wydzielanie soku żołądkowego. Warto jednak prowadzić dzienniczek żywieniowy i notować, po jakich potrawach lub produktach występują lub nasilają się objawy choroby, aby wykluczyć te produkty z diety.
Palenie tytoniu może nasilać dolegliwości chorobowe, ponieważ zmniejsza napięcie dolnego zwieracza przełyku. Dodatkowo palenie papierosów hamuje wydzielanie śliny, co utrudnia oczyszczanie przełyku z kwaśnej treści żołądkowej. Występujący u długoletnich palaczy kaszel może ułatwiać zarzucanie kwaśnej treści żołądka.
Również noszenie uciskającej bielizny i ciasnych ubrań, szczególnie w okolicach jamy brzusznej, może nasilać przykre dolegliwości.
Zaleca się, aby nie przyjmować pozycji leżącej do dwóch–trzech godzin po spożyciu posiłku. Wskazane jest uniesienie wezgłowia łóżka o 15–20 cm, aby przyjmować pozycję półleżącą, która ułatwia oczyszczanie przełyku.
Aktywność fizyczna powinna być dobierana indywidualnie, jednakże należy unikać dużego wysiłku fizycznego po spożyciu posiłku, szczególnie skłonów, podnoszenia ciężarów czy biegania.
Leczenie farmakologiczne polega głównie na przyjmowaniu leków zobojętniających kwas żołądkowy, zmniejszających wydzielanie kwasu żołądkowego oraz prokinetycznych. Najczęściej stosowaną grupą leków są IPP – inhibitory pompy protonowej, dostępne na rynku w postaci preparatów: omeprazol, pantoprazol, lansoprazol, rabeprazol i esomeprazol. Objawy choroby refluksowej ustępują w ciagu czterech–sześciu tygodni leczenia. Ponieważ objawy wracają u większości pacjentów, stosuje się leczenie podtrzymujące, które polega na stosowaniu przez okres dwóch–czterech tygodni pojedynczej dawki IPP pozwalającej kontrolować objawy chorobowe. Po tym czasie dawka powinna zostać zmniejszona o połowę. Proces leczenia – wybór preparatu, jego dawkowanie i czas leczenia – pozostaje zawsze pod kontrolą lekarza.
Możliwe jest także stosowanie leków prokinetycznych, których działanie polega na zwiększeniu ciśnienia w dolnym zwieraczu przełyku, pobudzeniu perystaltyki trzonu żołądka oraz przyspieszeniu opróżniania żołądkowego. Wykorzystanie prokinetyków jest uzasadnione w przypadku zaburzenia motoryki przełyku. Jako lek wspomagający leczenie lekami z grupy IPP skraca czas terapii.
Artykuł stanowi fragment książki Ból trawienia. Dieta w chorobach przewodu pokarmowego autorstwa Justyny Pardyki
Premiera: maj 2022
Skomentuj